Zoetgevooisd

 

Verbeter Je Taal Nog Meer – 33

 

A is een aapje, dat eet uit zijn poot
B is de bakker, die bakt voor ons brood
C is Charlotte, die drinkt chocola
KINDERVERSJE

 

aal is klank. Het schrift is een relatief jonge uitvinding. Toen de mensheid eraan toe was te gaan schrijven, ontstond er een veelheid van vormen. Elk volk bedacht zijn eigen schrift. Meestal zette men begrippen in gestileerde afbeeldingen om.

Wij – ahum – deden het anders. Wij bedachten dat je gesproken zinnen – en zelfs oeverloos gesproken geouwehoer – tot klánken kon reduceren. Táálklanken. Dan had je aan een paar tekens genoeg, de 27 letters van ons alfabet.

Met die letters, zo bleek, kon je álles zeggen. Nou ja, God hoorde ons brommen. Zo gemakkelijk was het nu ook weer niet en het ging ook niet van de ene dag op de andere. Vergelijk het met de muzieknotatie die minstens zoveel tijd én hoofdbrekens heeft gevergd.

We staan op de schouders van reuzen, maar zien het bezielde verband niet meer. Zelfs bij een historicus als Mark Rutte hoef je daarvoor niet aan te kloppen. Vraag hém eens hoe moeilijk het was om een taalklank van een teken te voorzien. Wij leerden nog het verschil tussen de o in hok en de o in bok. Maar wie hoort dat nog? We hebben er ook geen verschillende o’s voor.

Het schrift was, taalkundig en muzikaal gesproken, een sprong voorwaarts, maar zoals dat gaat met sprongen voorwaarts, het was óók een groot verlies. Geleidelijk aan verdween het idee dat taal eerst en voor al klank was.

In de roman Doktor Faustus van Thomas Mann lezen we nog hoe veelzeggend die verbintenis was. De Duitse ‘toondichter’ Adrian Leverkühn kan het ene meesterwerk na het andere schrijven omdat hij zijn ziel aan de duivel verkocht heeft, maar mij is vooral bijgebleven dat voor hem táál de bron van zijn muziek was, het lied.

Als ik doof was, zou ik niet kunnen schrijven, zei Multatuli al en hij bedoelde: dan klínkt het niet en is je taal niet om aan te horen.

Zoetgevooisd moet je taal zijn of welluidend, maar de moderne, hooggeschoolde professional is daar allergisch voor. Zoetsappige nostalgie vindt hij dat.

Poëzie is een dissonant geworden in de taal van de media die met hun kritiekloze gekwaak ook nog eens foute wereldleiders blijken te faciliteren.

 

 

 

LEES VERDER
WKtS
5 JUNI 2017
DE VOLKSKNAR
DE ILLUSTRATIE LAAT HET ARABISCH ALFABET ZIEN