De Negerhut Van Oom Tom

 

Dagstukjes – 24

 

It is spring, moonless night in the small town,
starless and bible-black, the cobblestreets silent
and the hunched, courters’- and-rabbits’  wood
limping invisible down to the sloeblack, slow,
black, crowblack, fishingboatbobbing sea…
DYLAN THOMAS, UNDER MILK WOOD

 

 

 

Welke tien boeken hebben je het meest beïnvloed? Die vraag werd mij onlangs gesteld. Het is een goede vraag omdat hij niet te beantwoorden is. Om een antwoord te vinden zul je heel veel, zo niet alles uit de kast moeten halen. Maar waar begin je? Toen je moeder je in je bedje voor het slapen gaan een sprookje voorlas?

Een nogal voor de hand liggend antwoord is een schools antwoord. Je ziet het als er weer eens wetenschappelijk onderzoek naar ‘het leesgedrag’ is gedaan. Dan blijken de ondervraagden uit een canon te putten, een lijst van geaccepteerde meesterwerken.

De antwoorden zeggen iets over die canon, over acceptatie en volgzaamheid, maar ze zeggen weinig over de mate waarin jij als geënquêteerde door de genoemde boeken, maar vooral ook door andere bent veranderd, in je gedrag, in je denken en je voelen, maar vooral in je intellectuele vermogen om jezelf, de ander en diens omgeving scherper te doorzien.

Toch is dat het enige wat telt.

De verkregen antwoorden zouden goud waard zijn als ze door en door eerlijk konden zijn.

Maar dan nog.

Ik kan wel doodeerlijk zeggen dat ik ongelooflijk beïnvloed ben door Sneeuwwitje, en nog meer door De kleren van de keizer, door De negerhut van oom Tom en Winnetou’s dood, maar dan begin ik pas en ben ik nog lang niet toe aan De mechanisering van het wereldbeeld of Zen en de kunst van het motoronderhoud.

Maar los van het feit dat me nu onmiddellijk al vele, vele gedichten, verhalen, essays, theatervoorstellingen (Hamlet) en hoorspelen (Under Milkwood) te binnen schieten, ontbreken aan zo’n kale opsomming de sfeer, de aankleding, de kleur, je gemoedsgesteldheid, je toekomstverwachting en angsten, je verliefdheid en dromen, je wraaklust en verdriet en nog zoveel méér dat jij alles bij elkaar wás op het moment dat je je verloor in de woorden en zinnen van de genoemde boeken die je je vooral ook herinnert om de niet te beschrijven verrukkingen die met het lezen ervan verbonden waren en – op raadselachtige, niet te doorgronden wijze – verbonden blijven.

Je zou kunnen proberen die verrukkingen te beschrijven.

Maar dan heb je een heel leven nodig.

Of een nieuw  boek.

Soms vangt een genie het in één enkel gedicht.

 

 

 

LEES VERDER
WKtS
9 SEPTEMBER 2014