Van horen zeggen

 

Dagstukjes  – 300

 

De landman gaat, nu de avond is gevallen,
En de arbeid slaapt, voor ’t laatst zijn hoeve rond;
Hij keurt het werk der knechts in schuur en stallen,
En als zijn schaduw volgt hem trouw de hond.
AART VAN DER LEEUW: DE DIEREN

 

 

 

 

 

Weinig mensen, is mijn indruk, doen hun best om zich over de samenleving te informeren. En denken daar zelf over na.

Dat is ook moeilijk, vertel mij wat, maar ik zou zeggen, je kunt het toch proberen. Ga eens op onderzoek uit, bijvoorbeeld door met iemand te praten die je niet kent uit je eigen kring.

Eng?

Nou en of!

Het is makkelijker om het niet te doen. Een nadeel is dan weliswaar dat je steeds dezelfde opinies hoort die je ongemerkt overneemt, zeker als je ze ook nog eens kunt optuigen met standpunten uit je eigen sociale media, je eigen krant en je eigen radio- en tv-programma’s, maar een voordeel is dat je altijd gelijk hebt.

Op sociale media – Twitter – zie je wat er gebeurt als men kritiekloos doorgeeft wat onder soortgenoten leeft. Om je toch enigszins te kunnen onderscheiden doe je er nog een schepje bovenop. Je uitlatingen worden steeds uitdagender. Niemand spreekt je immers tegen. Integendeel, iedereen doet mee. Niemand stelt de vraag of het waar is wat je beweert. Natúúrlijk is het waar, fossiel, anders zou ik het toch niet zeggen. 

Leuk of plat

Napraten is in Nederland een steeds algemener aanvaarde vorm van openbare communicatie geworden. Radio en televisie spelen daarbij een belangrijke rol sinds zij naar Amerikaans voorbeeld met hun kletsprogramma’s (talkshows) de massa zijn gaan paaien. Niet feiten of kennis van zaken, maar meningen werden belangrijk. Gevoel. Assertiviteit. Die houding voegde zich naadloos naar de Amerikaanse succesformule dat jij net zo oké bent als wie dan ook!

Het sloeg aan bij managers van omroepbedrijven. Het gemak dient de mens. Niemand hoeft meer iets te weten of te kunnen. Je roept maar wat. De spreker wordt geen strobreed in de weg gelegd, áls hij of zij maar leuk is of plat net als die boerenmevrouw met haar onbeschofte farmers. Roept zij, dan rukken haar varkenshouders in gesloten gelederen op naar Den Haag. Hun monsterlijke tractor is hun belangrijkste argument. Een boer kan het ook zonder woorden en de media helpen hem daar graag bij.

Geweld telt. De macht van het getal ook. Kwantiteit is kwaliteit. Niemand in zo’n talkshow roept: maar, mens, het is helemaal niet waar wat je zegt. Je liegt. Je liegt in commissie. Nee, we kijken wel uit. Tegenspraak schaadt.

Zulk gepraat vind je zelden ergens zwart op wit terug. Het kan niet worden weerlegd of gecorrigeerd. Het vervliegt terwijl het ten gehore wordt gebracht, maar juist daardoor wordt het – paradoxaal genoeg – eerder waarheid dan het geschreven woord.

Wat over blijft zijn brokstukken opinie die naar willekeur en zonder samenhang aan elkaar worden geknoopt. Zo kneedt en kleit iedereen zijn eigen waarheid. Anders gezegd, want dat moet wel de conclusie zijn: ontdekt iedereen zijn eigen complot, wordt gelovige en gaat anderen haten of naar het leven staan.

Nietes-welles

Zo stimuleren de kletsprogramma’s het geestelijke niveau van de bevolking en de bevolking praat na. Geen wonder dat we omkomen in het geouwehoer, vaak doorspekt met clichés, krom Nederlands en vooral heel veel Amerikaanse clichés die elke hotemetoot tegenwoordig in de mond bestorven liggen.’Dat is te veel hit and run.’ ‘Beter deep down the drain dan pappen en nat houden.’ ‘We zijn lean and mean.’

Zo praat – een willekeurige selectie – de Fries Jorritsma, burgemeester van brainport Eindhoven in de Volkskrant.

En ja, waar gaat het dan over? Over niks is te weinig. Nee, de actuele gespreksonderwerpen worden meestentijds op een sexy – opwindend – bed van hoogst ingewikkelde tegenstellingen gelegd, zoals hoog- of laagopgeleid, linkse of rechtse politiek, hoge of lage kunst, fictie of non-fictie, zwart of wit, volk of elite en binair of non-binair. Kiest u maar. Nuancering is niet nodig en zo worden zulke dichotomieën waarheden die geen zinnig mens (m/v/lhbtqi+) meer ter discussie kan stellen. Elk gesprek ontaardt in een nietes-welles.

Voor ons, maar ook voor degenen die van enige afstand toezien – in Brussel bijvoorbeeld – biedt de openbare meningsvorming in Nederland de aanblik van een schoolklas met louter bijdehandjes die het erg naar hun zin hebben omdat ze nooit, maar dan ook nooit iets hebben hoeven leren.

De meester zit opgebrand thuis.

 

 

LEES VERDER
WKtS
22 SEPTEMBER 2021

TERUG NAAR DE VOORPAGINA
EERDER IN LOGBOEK SEPTEMBER

DE REEKS DAGSTUKJES BEGON HIER MET RIJKS MUSEUM