Tweetalig

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

JOHANN KÖLER, LORELEY, 1887 [1]

 

Verbeter je Taal Nog Meer – 61

 

‘Tukker is geen belediging. Tukker betekent
letterlijk ‘domme heikneuter’.
HERMAN FINKERS

 

e zaten bijeen in zo’n deprimerend overlegkamertje, Jan Blokker, de adjunct-hoofdredacteur van de Volkskrant en de voltallige kunstredactie. De vraag was wat we gingen doen. Ik rolde een shagje, stak er de brand in en opperde dat ik wel ‘iets met Europa’ wilde.

Dat moest ik even uitleggen.

Ik zei dat het, cultureel gezien, de komende jaren steeds meer over Europa zou gaan. Grote onrust zou het gevolg zijn omdat niemand meer wist wat dat was, Europa.

Het leek mij een goed idee om Europa beter te leren kennen door de stemming te peilen in regio’s waar men van huis uit geen Frans, Duits, Spaans, Engels of Italiaans sprak, maar Baskisch, Bretons, Fries, Beiers, Vlaams, Catalaans of Limburgs.

Jan Blokker zag er niets in.

Kort daarna, in 1986, verscheen het boek Ach, Europa van de veelzijdige Duitse schrijver Hans Magnus Enzensberger die op grond van zijn bevindingen in zeven Europese landen tot de slotsom was gekomen dat de kracht van Europa niet in zijn eenheid gelegen was, maar in zijn culturele verscheidenheid.

De kwestie werd algauw spraakmakend, maar niet in Nederland waar onze mediadienaren de blik op Amerika gericht hielden. Pogingen om ze de andere kant op te laten kijken, mislukten. De Balkan-oorlog, bijvoorbeeld, zag niemand aankomen, op Dick Verkijk na die al vroeg onraad rook en erover in de Volkskrant wilde schrijven, maar ook dat zag Jan Blokker niet zitten.

Lappendeken

Ik dacht aan Europa en de lappendeken die het is toen ik De beentjes van Sint-Hildegard zag, een film van Herman Finkers en Johan Nijenhuis, die hun verhaal niet het Engels of het Nederlands, maar in het Twénts vertellen.

Het Twents, ja, de taal waarmee in de film de Twentse identiteit haar levendige kleuren krijgt. Alleen in je eigen taal, zegt Herman Finkers in een interview, voel je je thuis. Voor hem is dit uitgangspunt de opmaat naar een geestig, speels en sterk pleidooi voor de tweetaligheid die eeuwenlang overal in Europa bestond, maar óók eeuwenlang, vooral in Frankrijk, werd verboden.

Vandaag de dag – laat de film zien – kun je onder elkaar thuis gewoon lekker Twents praten en als docent aan de University of Twente accentloos Nederlands.

Of Engels, want dat is de nieuwe eenheidstaal die ons Europeanen dwingend wordt opgelegd.

 

 

 

LEES VERDER
WKtS
18 FEBRUARI 2020
DE VOLKSKNAR, NUMMER 332

[1De verleidster Loreley op een schilderij van Johann Köler uit 1887.
Deze mythologische figuur die een gevaar was voor de schippers op de Rijn
speelt een rol in de film van Herman Finkers.