Televisiedrama

 

 

 

 

 

 

 

In therapie: homo homini lupus

 

es weken lang, vijf avonden in de week keek ik naar In therapie. Al na de eerste keer was ik verkocht. Ik kon niet wachten tot de volgende aflevering begon.

Toen de dag aanbrak waarop ik naar Frankrijk moest (vakantie!), vreesde ik afscheid te moeten nemen van de serie, maar gelukkig had mijn vrouw de buren gevraagd alle afleveringen voor ons op te nemen.

Wachten dus.

Eerst een week of drie vier tuinieren, wandelen, fietsen, eten, drinken, slapen en zwemmen (in de dol-meanderende Lot) en dan dagenlang, 24 uur per dag In therapie bekijken.

 

 

 

 

JACOB DERWIG

Maar ons vakantiehuis – van Nederlandse vrienden – bleek een schotel te hebben waarmee  drie vaderlandse zenders de godganse dag door in Frankrijk  konden worden ontvangen.

Waarom had In therapie mij zo te pakken dat ik avond in avond uit de zoele buitenlucht verruilde voor de fraaie, maar bedompte boeren-opkamer met zijn misplaatste flatscreen?

Ik ben gek op drama, gek op kijken, gek op tv en nog meer op drama op de tv, dat ons dankzij het miljoenen verslindende management in Hilversum veel te weinig wordt geleverd.

Ik vind film geweldig en ik ga de laatste jaren steeds meer naar de bioscoop, maar de film kent geen (of nauwelijks) series.

Drama op tv is voor mij de serie, het vervolgverhaal, het feuilleton. Ik herinner me verslavende reeksen als Heimat en Berlin Alexanderplatz. In de Volkskrant schreef ik indertijd dat een drama-serie op tv het ware tegenwicht is tegen het gelul en de waan van de dag. Haal je goeie series weg, dan spoelt het gezever van de Verlindes, de De Leeuwen, de Gordons, de Pauwen en de Wittemannen oeverloos je huis binnen.

Drama-series dus.

FASCINEREND ACTEREN

In therapie was zo’n serie. Met als bijzonderheid: elke dag. Het verhaal is eenvoudig. Je ziet een aantal patiënten die achtereenvolgens hun therapeut thuis bezoeken. Hij wordt gespeeld door Jacob Derwig (foto boven). Af en toe verschijnt zijn vrouw in beeld, gespeeld door Kim van Kooten.

Een dergelijk uitgesponnen verhaal met zoveel personages staat en valt met het geboden spel. Dat moet goed zijn, zo goed dat je blijft kijken. Het moet bovendien eerder beter dan minder worden naarmate de serie vordert.

 

 

 

 

GAITE JANSEN

Aan die voorwaarde werd ruimschoots voldaan. Er was fascinerend acteren te zien van Halina Reyn, Dragan Bakema, Frederik Brom, Carice van Houten. Elsie de Brauw, de al genoemde Jacob Derwig, Kim van Kooten en vooral van het suïcidale turnstertje, gespeeld door Gaite Jansen.

Alain de Levita regisseerde hen sober, en hield zich aan de beperking die de gekozen ’therapeutische vorm’ afdwong: een psychiater in zijn kamer en de patiënt(en) maar praten…

Saai, nee, heel effectief, al kende de camera over het algemeen maar twee standpunten: gericht op de patiënt of op de psychiater. Het bevorderde, in mijn geval, de concentratie die een dergelijke serie van de kijker vraagt. Slechts een paar keer ging de camera naar buiten. Dat had voor mij niet gehoeven.

VRIJHEID, GELIJKHEID, BROEDERSCHAP

Er is veel meer te zeggen over de vorm – die uiteindelijk het resultaat bepaalt – maar ik laat het erbij omdat bij een stuk als In therapie met zijn bijna klassieke eenheid van tijd, plaats en handeling de vorm maar het beste zo onzichtbaar mogelijk kan zijn. Des te sterker spreekt daardoor de inhoud. Die was voor mij een verrassing.

Natuurlijk word je door de auteur (en de Nederlandse scenariste Marion Pauw) in de waan gebracht dat getracht werd de waarheid van een therapiesessie bloot te leggen.  En dat was ook zo, maar die waarheid was uiteindelijk niet ‘de werkelijkheid van de therapie’ of ‘hoe het in zo’n therapie toegaat’, die waarheid was een wurgend, angstaanjagend probleem in onze tijd: de toenemende machtsstrijd tussen individuen.

 

 

 

 

HALINA REYN

Als iets in onze tijd onvoorstelbaar leed veroorzaakt – en daar heeft geen therapeut een antwoord op – dan is het dit tot en met geradicaliseerde gelijkheidsidee, desnoods tot de dood erop volgt. Man en vrouw zijn gelijk, terecht, maar ook kind en ouders, gezagsdrager en ondergeschikte, en tja, ook psychiater en patiënt.

Het geradicaliseerde zit ‘m in de absolute machtseis van de vroeger onderliggende partij. De vrouw is tegenwoordig niet gelijk aan de man, nee, zij heeft het nu voor het zeggen en wrijft dat die vent van d’r desnoods hardhandig en wreed in. Kinderen hoeven niet langer te doen wat hun papa of mama van ze vraagt, nee ze tiraniseren hun ouders tot bloedens toe, patiënten doen niet langer beschroomd en ingetogen hun verhaal bij de zielendokter, nee, ze pikken niets van hem, helemaal niets en slaan hem desnoods in elkaar als hij hun niet ter plaatse een oplossing aanbiedt.

Vrijheid, gelijkheid en broederschap leerde ons de Franse revolutie..  De invloed van deze ingrijpende achttiende-eeuwse omwenteling is tot op de dag van vandaag tot in alle uithoeken van de bewoonde wereld dagelijks op tv te volgen, juist ook in Nederland, en vooral in Limburg waar de voormalige roomskatholieken nu ook mondig zijn geworden. Het Limburgs dreigt in onze media de voertaal te worden.

De beide eerstgenoemde doelen zijn bereikt, maar de broederschap lijkt verder weg dan ooit.

De gelijkheid die in In therapie aflevering na aflevering met zeer overtuigend spel werd opgeëist – als door een stelletje bommenleggers van Al Quaida – baart op dit moment wereldwijd alleen maar monsters. Homo homini lupus est. Een verschrikkelijke waarheid. Dat was wat In therapie ons kijkers genadeloos onthulde.

Ik werd er niet gelukkig van.

FYSIEK GEWELD

We hebben, als we geen fysiek geweld mogen gebruiken – en dat mogen we niet, nooit –, alleen maar woorden tot onze beschikking en dat zijn voor de kwetsbaren onder ons hooguit madeliefjes op het slagveld.

Ze schieten tekort, al weten we dat overal ter wereld, en vooral ook in Limburg, de primitieve wens leeft om alles wat niet doet zoals jij desnoods met de knuppel dood te slaan.

Dat verlangen, die hunkering klinkt door in de woorden van de moderne rattenvangers die nu overal om ons heen, in Amerika, in Noorwegen, in Zweden, in Denemarken, in Duitsland, in Frankrijk, maar vooral ook in Nederland, hun geestverwanten opdrijven en in vervoering brengen. ‘Als door een boze geest aangeblazen…,’ schreef Erasmus alweer lang geleden over de revolutionaire aanhangers van zijn tegenvoeter Luther.

Het eerste wat onder deze omstandigheden sneuvelt is de beschaving, cultuur, series als In therapie, amusement voor een elite in het Sodom en Gomorra dat Amsterdam heet en waar ik woon.

 

 

 

WKtS
Zie ook: http://intherapie.ncrv.nl/pagina/over-in-therapie