PLAQUETTE VAN DE HONGAARSE SPINOZA JÁNOS APÁCZAI CSERE IN HARDERWIJK Foto Willem Kuipers
Dagstukjes – 262
hoe stuurloos die stroom,
hoe doelloos die smart,
nu de stem stuksloeg
bij terugblik op zoveel verleden
als ik gedenk
MICHAËL ZEEMAN: AGRICOLA
Volgens de NRC is Arjan Peters door de Volkskrant op non-actief gesteld. Hij zou als recensent vrouwelijke auteurs hebben geïntimideerd. Ik heb lang met Peters samengewerkt. Als boekenredacteur was ik verantwoordelijk voor de literatuur in de Volkskrant.
Arjan Peters kwam als paladijn van Michaël Zeeman bij de boekenbijlage, die toen nog geleid werd door Han van Gessel.
Peters was freelancer, Michaël redacteur in vaste dienst. Dat hield in dat hij ook redactionele werkzaamheden te verrichten had, maar daaraan liet hij zich weinig gelegen liggen. Met het werk van Peters bemoeide hij zich niet. Dat liet hij aan mij over. Zeeman had zijn handen vol aan het VPRO-programma Zeeman met boeken.
Gestolen e-mails
Aleid Truijens, die als chef Han van Gessel was opgevolgd, was het met me eens dat dit niet kon. Er ontstond wrijving tussen Aleid en mij enerzijds en Michaël Zeeman anderzijds. De tot dan toe zo goede verhoudingen kwamen onder druk te staan. Het liep uit de hand toen Michaël Zeeman mij achter mijn rug om ervan beschuldigde dat ik hem in het openbaar zwart maakte. Hij had dit opgemaakt uit mijn e-mailcorrespondentie met Joost Zwagerman. Volgens mij had hij die gestolen, maar dat heeft hij altijd, met een spotlach, ontkend.
Het was een pijnlijke affaire, voor alle betrokkenen. Het conflict liep zo hoog op dat de hoofdredactie dreigde de boekenafdeling op te heffen. Die prijs was mij te hoog en ik legde me daarom bij de voorstellen van de hoofdredactie neer. Arjan Peters bleef medewerker, maar ik wel wilde van hem horen aan welke kant hij stond. Daarover liet hij geen misverstand bestaan. Aan de kant van Zeeman, zei hij, en daar was zijn toenmalige echtgenote, Désanne van Brederode, het volmondig mee eens. Streng voegde ze mij toe dat ze allebei veel aan Michaël Zeeman te danken hadden. Het klonk alsof ik een heilige had geschoffeerd. Arjan Peters bleef als freelancer Nederlandse literatuur recenseren.
Bijverdiensten
Kort na mijn pensionering in 2002 werd hij door Wim Wirtz – alweer een nieuwe chef – als literair redacteur in vaste dienst aangenomen. Wat hij vervolgens uitspookte, weet ik niet, maar op grond van mijn lange, journalistieke ervaring meende ik als lezer van de Volkskrant te kunnen constateren dat het heel, heel weinig was.
Op Facebook gaf Peters er blijk van dat hij net als zijn Lichtende Voorbeeld veel tijd in zijn bijverdiensten stak. De zaken werden schaamteloos in de tijd van de baas geregeld. Voor Peters schijnt dit de normaalste zaak van de wereld te zijn geweest.
Nu wordt hij ter verantwoording geroepen omdat hij een paar schrijfsters wier werk hij besprak, intimiderend zou hebben benaderd. Net als Michaël Zeeman zal hij geprobeerd hebben als, ahum, ‘gezaghebbend’ criticus indruk op zijn slachtoffers te maken, nou ja, slachtoffers, veelal waren het overgevoelige meisjes die hun hart vasthielden voor het oordeel over hun opstelletje door zo’n strenge leraar. Tenminste eenmaal ontsproot aan deze samenwerking een kind.
Een belangrijke rol in deze krankzinnige affaire was weggelegd voor Joost Zwagerman met wie ik een tijdlang – net als met Michaël Zeeman, Arjan Peters en Désanne van Brederode – vriendschappelijk omging.
Rotstreken
Joost was de eerste die – in Vrij Nederland – Peters op een ernstige faux-pas betrapte. Peters beoordeelde voor het Nederlands Literair Produktie- en Vertalingenfonds onder leiding van Rudi Wester – door Peters steevast De Oude Wester genoemd – Nederlandse boeken positief die hij in de Volkskrant negatief besprak. Michaël Zeeman was voor Joost een nagel aan zijn doodskist.
Na het lezen van De langste adem, het verhaal van Arielle Veerman over haar huwelijk met Joost, maar meer nog over haar ervaringen met een literaire wereld in Amsterdam die zij helemaal niet kende, werd me voor het eerst duidelijk tot welke rotstreken Joost Zwagerman in staat was. Ineens leek het me goed mogelijk dat hij zélf onze e-mailcorrespondentie bij Zeeman in de bus had gestopt om aldus zijn vijand een hak te zetten.
Dat mislukte.
De toenmalige hoofdredacteur, Pieter Broertjes, nu burgemeester van Hilversum, nam Michaël Zeeman, zijn idool, tegen ons in bescherming door hem een riante baan in Rome te bezorgen.
Als uit De Hel van Dantes Goddelijke Komedie hoor ik de verzuchting van Joost Zwagerman: Geschiedt er nu dan eindelijk gerechtigheid?
LEES VERDER
WKtS
25 MEI 2020
