KIP NA HET AFSCHUDDEN VAN HAAR IDEOLOGISCHE VEREN
Verbeter Je Taal Nog Meer – 48
Want ware liefde, kameraden,
blijkt niet uit woorden, maar uit daden.
KEES STIP: OP EEN KIP
r is geen beroepsgroep zo afhankelijk van het woord als het gilde der politici. Dat is van alle tijden. Alreeds in de Oudheid waren er volksmenners die het volk verbaal wisten op te zwepen. Cato bleef het maar herhalen: Cetero censeo Carthaginem esse delendam. Overigens ben ik van mening dat Carthago vernietigd moet worden.
Vandaag de dag kún je dit als politicus met een tweet doen. Maar als het er écht op aankomt, dan is er meer nodig. Dan luistert het nauw. Dan laat je een speech schrijven door iemand die verbaal meer in zijn mars heeft dan jouw tweetende ego.
Wim Kok liet, lang geleden toen er nog geen tweets waren, de Joop den Uyl-lezing door Bram Peper schrijven, net als hij een jongen van de gestampte pot en dus uit het goede hout gesneden. De vader van Wim was timmerman, die van Bram metaalbewerker.
Met die rede, zei men later, heeft Kok voor zijn partij het graf gegraven. Hij verloste haar van ideologische veren waarmee behoudende sociaaldemocraten tot ergernis van hun kritische medestanders veel te lang hadden doorgewapperd.
Als zoon van een wagenmaker juichte ik Koks koerswijziging van harte toe. Ik vond en vind dat een samenleving zonder vrije ondernemingen ten dode is opgeschreven.
Maar je tast rond in een mist van misverstanden.
Het werd me weer eens duidelijk toen ik in de NRC een stuk van Mark Kranenburg las waarin Koks aandeel in de ondergang van de PvdA wordt weerlegd.
Het was niet zijn schuld, schrijft Kranenburg, ook niet die van Asscher, nee, het verwelken van de rode roos was – en is – een veel ingewikkelder proces. Misschien is het de opwarming van de aarde.
Bovendien, en nu komt het, zei Kok niet wat hem wordt toegedicht. Kok had het niet over het afschudden van de ideologische veren, maar over het afschudden van ideologische veren – een opmerkelijk verschil.
De formulering werd professor Peper ingeblazen door zijn toenmalige echtgenote, de onverzettelijke feministe Neelie Kroes, die zo haar liberale duit in het zakje deed.
De subtiliteit ontging de sloffende sociaaldemocraten. Hun leven lang niet vooruit te branden en nu dit. Was de PvdA een liberale partij geworden? Als ze onbevangen hadden geluisterd, dan hadden ze wellicht begrepen wat Kok bedoelde.
Wat een lidwoord, hoe klein ook, al niet vermag.
LEES VERDER
WKtS
24 OKTOBER 2018
DE VOLKSKNAR, NR 316
PS
De volledige passage in de Joop den Uyl-lezing van Wim Kok, december 1995, luidt als volgt:
‘De oude ideologie blijkt niet in staat antwoord te geven op sleutelvragen van deze tijd. Het afschudden van ideologische veren is voor een politieke partij als de onze niet alleen een probleem, het is in bepaalde opzichten een bevrijdende ervaring.’
