De ontlezing wreekt zich

 

Dagstukjes – 314

 

Life is a tale told by an idiot
full of sound and fury
signifying nothing
WILLIAM SHAKESPEARE: McBETH

 

 

 

Taalfouten zijn van alle tijden. In de kranten, ook de goeie, kom je ze dagelijks tegen. Waarom? Is er niemand meer die stukken van te voren nakijkt en verbetert?

Opvallende nieuweling is het gebruik van de lidwoorden ‘de’ en ‘het’. Voor buitenlanders die Nederlands leren is dat heel lastig. Maar voor journalisten die meestal een universitaire opleiding hebben  gevolgd, moet het toch niet zo moeilijk zijn? Maar nee, dan lees je ‘het’ katheder waar het ‘de’ moet zijn. Of ‘het’ lijfeigenschap waar we gewoon waren ‘de’ te schrijven. Of ‘de’ alias in plaats van ‘het’ alias. Of ‘de’ gemenebest waar je ‘het’ moet zeggen. Of ‘de’ kluwen waar je beter ‘het’ kunt gebruiken.

Wiens of wier?

Ook de betrekkelijke vragende voornaamwoorden ‘wiens’ en ‘wier’ zijn een bron van verwarring. ‘Wiens’ hoort bij mannelijke woorden, ‘wier’ bij vrouwelijke of het meervoud van zowel mannelijke als vrouwelijke woorden. Omdat in de kranten het beroep van een vrouw niet vrouwelijk meer mag zijn, een schrijfster is een schrijver geworden, maar vrouwen die om het hardst op een fiets rijden zijn nog wel steeds ‘rensters’ en vrouwelijke boeren heten in de NRC en de Volkskrant ook nog steeds boerinnen, kun je zomaar de bizarre constructie tegenkomen dat een vrouwelijke schrijver – een schrijfster – een ‘wiens’ toebedeeld krijgt terwijl het ‘wier’ moet zijn.

Als je geen verstand van taalregels hebt, of ze je niet interesseren, zou ik zeggen, blijf er dan van af. Of volg een paar lessen Nederlands.

Moedertaal

Je vraagt je af waar al dit geknoei vandaan komt? Ik denk dat juist universitair (‘hoogopgeleide’) scribenten er een potje van maken. Is taal voor hen zo onbelangrijk geworden? Nee, de voedingsbodem is geërodeerd. Men kent de poëzie, de sprookjes, de verhalen en de romans in het Nederlands niet meer – bronnen van taal die je de meest ongewone woorden en hun betekenis bijbrengen. Bovendien hebben zij – en met hen het minder gestudeerde deel van de bevolking – hun moedertaal afgezworen en voor het Engels gekozen, oké, maar ook in die taal zou je je preciezer, vollediger en welluidender kunnen uitdrukken als je de sonnetten van Shakespeare hebt gelezen, of Gulliver’s Travels, of Alice in Wonderland, of Under Milkwood en natuurlijk het werk van Samuel Beckett.

 

 

 

L E E S  V E R D E R
W K t S
8  S E P T E M B E R  2022
T E R U G  N A A R  D E  V O O R P A G I N A
O P  1  A U G U S T U S  I N  L O G B O E K  G E P U B L I C E E R D
O P   12  S E P
T E M B E R   I N   D E  V O L K S K N A R   N R 387