Frits Staal en de taal van de wiskunde
an Frits Staal leerde ik drie (3) dingen.
1. dat er zo’n 2500 jaar geleden een taalkundige in India was die als een wegbereider van Noam Chomsky kon gelden. Panini.
2. dat rituelen betekenisloos zijn – een bevrijdende constatering, en:
3. (let op, want het belang van deze les kan niet genoeg benadrukt worden) dat de westerse technologie zo’n hoge vlucht heeft genomen – en nog steeds neemt als we de aaneenschakeling van innovaties in deze tijd zien – door de samenkomst van de wiskunde en de natuurwetenschap.
Of, zoals gezegd is naar aanleiding van De mechanisering van het wereldbeeld, Dijksterhuis’ prachtige boek over de klassieke natuurwetenschap: voortaan werden de wetten van de natuur in de taal van de wiskunde geschreven.
Ongelooflijk!
Nog mooier als je bedenkt dat die wiskunde vooral een Arabische aangelegenheid was, en de natuurwetenschap een Europese, of misschien wel Griekse. Een tijdlang hebben die culturen elkaar zo bevrucht dat we er allemaal heel rijk aan geworden zijn.
Als een ware leermeester – en niet zo’n suffe academische na-prater – bracht Frits Staal je tot denkbeelden waarvan je niet vermoedde dat je ze kon hebben. Harry Mulisch kon er van mee praten (wat hij ook deed). Harry is op latere leeftijd bij professor Staal nog doctor in de filosofie geworden.
Dank zij Frits Staal bleef ik me in taal verdiepen, het verschijnsel taal, dat ik op het gymnasium had leren kennen, een kennis die later door een studie algemene taalwetenschap – waarvan Noam Chomsky de held was – werd uitgediept en ten slotte leidde tot een steeds grotere belangstelling voor de informatica, waarvan ik overigens even weinig weet als van het Sanskriet.
Maar dat is niet belangrijk. Je kunt niet alles weten. Belangrijker is dat je dénkt, en zo bedacht ik dat wij, technologisch gezien, sinds die bevruchting van de natuurwetenschap door de algebra alweer ettelijke zevenmijls-stappen verder zijn. Niet langer worden vandaag de dag alleen de wetten van de natuur in de taal van de wiskunde geschreven. Nu wordt ook de táál in de taal van de wiskunde geschreven. En zie daar: de informatica.
En o, ja, nóg een les van Frits Staal: het denken schuwt geen enkel taboe. Heidegger, occultisme, mystiek, Sigmund Freud, godsdienst, het christendom, de islam, het corpus hermeticum, de gnosis, esoterie, sagen, sprookjes en het Gilgamesj-epos, u noemt het maar – geen van de genoemde terreinen, en nog veel meer, mevrouw Blavatsky, moet het scheppende intellect links laten liggen.
Harry Mulisch bewees het. Frits Staal droeg het uit.
Hij was een groot man.
Mijn eerste roman online, Een nieuw alfabet, gaat dan ook in Zijn naam roodgloeiend van liefde voor de filosofie langs de verborgen draden van het internet de wereld over.
WKtS
11 MAART 2012
De illustratie toont Panini op een Indiase postzegel.
