Oorlogswinter

HET SNEEUWT IN AMSTERDAM. FOTO WILLEM KUIPERS

 

Een precisiebombardement op Amsterdam-Zuid

 

‘Slaat den gehaten mof op zijn kop!’
riep Wilhelmina via de illegale zender,
maar wij dronken gewoon surrogaat-koffie
en onze dienstmaagd naaide met den mof.

JAAP HARTEN

 

n de nog steeds prachtige buurt rond de Beethovenstraat in Amsterdam-Zuid hebben zich in de Tweede Wereldoorlog verschrikkingen afgespeeld. Frank van Kolfschooten vertelt het verhaal in De koningin van Plan Zuid – Geschiedenissen uit de Beethovenstraat.

In de Euterpestraat, na de oorlog herdoopt in de Gerrit van der Veenstraat, vernoemd naar de verzetsstrijder (en beeldhouwer) Gerrit van der Veen die de vader van Gerrit-Jan Wolffensperger was, zat de Sicherheitdienst van de nazi’s. In de kelders – waar jarenlang schoolkinderen hun fietsen hadden gestald, wat ze na de oorlog weer zouden doen – werden verzetsmensen en joodse slachtoffers gemarteld.

In de herinneringen van Jacqueline van Maarssen, Ik heet Anne, zei ze, Anne Frank, die met Anne Frank bevriend was, lees je hoe haar moeder in dat gebouw de hoogste Duitse baas ervan wist te overtuigen dat zij niet joods was en (dus) haar kinderen ook niet (ze had een joodse man).

Om te ervaren hoe het was om in deze deftige buurt de oorlog te ondergaan, is het boek Tramhalte Beethovenstraat van Grete Weil (Margarete Elisabeth Dispeker, 1906-1999) nog altijd een betrouwbaar getuigenis.

Aan het eind van de oorlog besloot het verzet de regering in Londen te vragen om het hoofdkwartier van de Sicherheitsdienst te bombarderen. De regering wilde niet. Men vond het te gevaarlijk. De buurt was te dicht bevolkt. Een argument was ook dat er nogal wat joodse vluchtelingen huisden. De vraag was hoe men toch aan de noodkreet van het verzet tegemoet kon komen.

Prins Bernhard dacht een oplossing te hebben gevonden door voor ‘precisiebombardementen’ te pleiten. Maar zo ‘precies’ waren bombardementen in die dagen niet. De bommen vielen overal.  Vooral op de huizen van onschuldige (joodse) burgers. Ze vielen ook op het imposante hoofdgebouw van de Sicherheitsdienst, maar de nazi-moordenaars (zie foto uit De koningin van Plan Zuid) ontkwamen omdat ze juist die dag een ‘bedrijfsuitje’ hadden, een Ausflug.

 

 

 

WKtS
3 DECEMBER 2012