ORAZIO GENTILESCHI
Verbeter je Taal Nog Meer – 67
Le bonheur est salutaire pour le corps,
mais c’est le chagrin qui développe
les forces de l’esprit.
MARCEL PROUST
Ik ga jullie troosten. Willen jullie dat? Natuurlijk willen jullie dat. Iedereen wil dat, getroost worden.
Troost doet me aan mijn moeder denken. Als je op straat bij het voetballen was gevallen, je knieën had ontveld en bloedde als een rund, dan troostte je moeder je. Met een washandje, een pleister en een kus. Zij trad handelend op en je was getroost.
Kun je iemand ook troosten zónder iets te doen? Door te praten?
Woorden kunnen veel, maar kunnen ze ook troosten?
Ik bezocht in moeilijke tijden vaak de Hel van Dante. Opwindend mooi, maar voelde ik me getroost? Zo erg als in die hel is het nu niet, maar vergis je niet.
Geen woord wordt in deze tijd zo vaak misbruikt als het woord troost. Ik vind het best, maar teken bezwaar aan als troost aan kunst gekoppeld wordt.
Kunst is troost hoor je van zo iemand als Cornald Maas, die al troost vindt bij de aanstellerij van het Songfestival.
Ook minister Ingrid van Engelshoven neemt het zo moederlijke woord achteloos in de mond als ze haar miljoenen voor de kunsten moet verdedigen. Bij haar verandert het woord troost vrijwel meteen in sector.
Sector.
Kan een sector troosten?
Als de kúnsten een sector zijn, dan zijn ze in elk geval geen kúnst, want een sector maakt geen kunst. Dat doet een kunstenaar. Als wat hij – of zij – maakt, je raakt, is het kunst, dan rijmt het, maar troost?
Wie heeft er niet van tijd tot tijd in een hel verkeerd? Toen ik eens jaren her lang op de intensive care had gelegen, dacht ik er geestelijk weer helemaal bovenop te komen door de hele A la recherche du temps perdu van Marcel Proust te lezen.
Het hielp niet. Ik werd er niet beter van. Maar eenmaal weer thuis, in mijn eigen bed, wist ik zeker dat ik al lezend iets had geleerd wat me niet eerder zo duidelijk was geweest. Ik was me als door en door rationeel dier mijn zintuiglijkheid bewust geworden, mijn gevoel – tot in de meest sublieme, griezelige en verborgen spelonken toe.
Die gedachte troostte mij.
LEES VERDER
WKtS
18 APRIL
DE VOLKSKNAR NR 338
ZIE OOK NUTTIGE KUNST
Het afgebeelde schilderij is van Orazio Gentileschi (1563-1639),
de vader van Artemisia Gentileschi die, anders dan in
haar eigen tijd, in onze tijd bekender is dan haar vader.
Vertaald luidt het citaat van Proust:
Geluk is heilzaam voor het lichaam,
maar verdriet sterkt de geest.
