BORD IN DE KENNEMERDUINEN
Dagstukjes – 167
Natuur is voor tevredenen of legen.
En dan: wat is natuur nog in dit land?
Een stukje bos, ter grootte van een krant,
Een heuvel met villaatjes ertegen…
J.C.BLOEM: DE DAPPERSTRAAT
e woorden ‘overstekend wild’ waren me bekend. Als kind raakte ik er al opgewonden van. Wat had ik zulk wild graag zien oversteken. Helaas is het mij nooit vergund geweest.
Nu word ik in de Kennemer Duinen gewaarschuwd voor overstekend duin.
Die kende ik nog niet.
Overstekend duin.
Was dit wéér zo’n verrassing waarop je tegenwoordig overal in de vrije natuur getrakteerd wordt? Ik moest denken aan de grote grazers en de Oostvaardersplassen. Was dit ook zulk natuurbeheer?
Ik snapte het niet, want waar ik ook keek, nergens zag ik duin oversteken. Ik zag wél een berg zand. Was dat misschien het duin dat al overgestoken wás en net als de grote grazers onder de inspanning bezweken?
Ik maakte een foto, maar toen ik die thuis bekeek, begreep ik nog steeds niet wat het waarschuwingsbord mij had willen vertellen.
Had ik weer een poging gezien om de natuur nóg menselijker te maken?
Of was ik als wandelaar weer eens geconfronteerd met de gevreesde bordenziekte waarmee de overheid ons tot waanzin drijft – misschien om ons te waarschuwen, maar toch vooral, bepeinsde ik vilein, om zich te wapenen tegen boze burgers en hun lepe schade-advocaten. Hoe minder politici, bestuurders en ambtenaren zich om de natuur bekommeren, des te vaker schakelen ze bedrijven in die overal – ja, écht overal, op de raarste plaatsen – van die merkwaardige borden neerzetten.
Overstekend duin.
Hoe gevaarlijk kan het zijn?
Vergis je niet, hoor ik een ambtelijke stem uit de kantoortuin, voordat je het weet heb je zand in je derailleur. En dan?
‘En dan: wat is natuur nog in dit land, een stukje bos ter grootte van een krant, een parkje met wat villaatjes ertegen…’
J.C.Bloem wekte in zijn gedicht De Dapperstraat de indruk dat hij niet zo’n hoge pet op had van de natuur. Hij had liever de stad. Natuur was voor ‘tevredenen of legen’ en wellicht is dat vandaag de dag nog steeds zo. Ik zou het niet weten. Maar vast staat dat de verstedelijking ons steeds meer de natuur ontneemt. We vervreemden niet zozeer van de natuur als wel van onze natuurlijke eigenschappen. Voor juffrouw Laps in Woutertje Pieterse was het een schok toen ze te horen kreeg dat ze een zoogdier was. Voor ons is dit vanzelfsprekend, denk je, maar is dat wel zo? Als je de huidige dierenliefde ziet, lijkt het erop dat we als naïeve primitieven in het goeddeels verdwenen oerwoud het beest zijn gaan verafgoden. Liever dier dan mens.
Sommigen dragen die dierenliefde in het openbaar zo woedend en geprikkeld uit dat je er – als mens – van schrikt. De voormalige Zuid-Afrikaanse, Engelse schrijvende Johnny Coetzee gebruikte deze vorm van radicalisering in zijn navrante en meeslepende roman Disgrace. Op de televisie zie je dierenliefhebbers die liever een mens zouden slachten dan een dier. Homo homini lupus. De koe is heilig, de grote grazer ook, maar de boswachter mag je rustig aan de hoogste tak opknopen.
In de Amerikaanse cultuur die we in Europa alweer bijna een eeuw met eerbiedige onderdanigheid imiteren, is de angst voor de natuur ook vandaag de dag nog zo groot dat men haar blijft temmen. Daardoor krijgt ze menselijke trekjes. Ook de dieren ontkomen daar niet aan. Elke beer wordt een knuffelbeer, maar de mens? Die is verreweg het grootste gevaar geworden. In het wild moet je hem niet tegenkomen. Zonder wapen ga je de deur niet meer uit. Voor de wat beschaafdere puriteinen – die al dat schiettuig natuurlijk hoogt ordinair vinden – zijn er de beveiligde resorts en in de vakantie de natuurparken voor de kids met bewapende rangers.
Maar de natuur, omheind, tot en met beveiligd en van waarschuwingsborden voorzien, schakel je niet uit. Een dier blijft een dier, ook al ziet het er nog zo aaibaar uit. Vroeg of laat heeft de natuur van al dat sentimentele geëmmer genoeg en slaat ze keihard terug. Dan blaast ze met wat orkanen en tornado’s alle grote grazers, overstekende duinen en dierenliefhebbers weg.
Dan kun je alleen de weerman nog maar de schuld geven.
LEES VERDER
WKtS
6 APRIL 2018
