Het kind in de mens
et gedicht Fisches Nachtgesang van Christian Morgenstern staat in de bundel Alle Galgenlieder die in 1971 bij gelegenheid van de honderdste geboortedag van de dichter verscheen.
Christian Morgenstern schreef veelal ernstig bedoelde, grappige gedichten die hem vooral in Duitsland de naam gaven een groot man in de ‘onzin-poëzie’ te zijn. Hij werd in 1871 in München geboren en stierf in 1914 in Merano.
Over Fisches Nachtgesang merkte hij op: ‘Fische sind stumm, man kann also auch ihren “Gesang” nicht anders als durch stumme Zeichen ausdrücken. Usw. usw.’
In zijn nawoord bij de bundel ontkent hij dat hier sprake is van ‘onzin-poëzie’. Hem lijken de verzen veeleer het gevolg van een plezier in het spelen, zoals kinderen dat hebben, en volwassenen niet meer. Zijn bundel is dan ook voorzien van een motto van Friedrich Nietzsche, die heeft gezegd: ‘Im echten Manne ist ein Kind versteckt: das will spielen.’
Zelf voegt hij daaraan toe: ‘Im jeden Menschen ist ein Kind verborgen, das heisst Bildnertrieb und will als liebstes Spiel- und Ernstzeug nicht das bis auf den letzten Rest nachgearbeitete Miniatur-Schiff, sondern die Walnussschale mit der Vogelfeder als Segelmast und dem Kieselstein als Kapitän. Das will auch in der Kunst mit-spielen, mit-schaffen dürfen und nicht so sehr bloss bewundernder Zuschauer sein. Denn dieses “Kind im Menschen” ist der unsterbliche Schöpfer in ihm.’
Oudere lezers zullen de ’tekens’ die Morgenstern in dit gedicht gebruikt, herkennen als symbolen uit de traditionele versleer, aanduidingen voor klanken die ‘lang’ ( – ) of ‘kort’ ((7)(1).jpg){kind=small}
) zijn.
WKtS
30 NOVEMBER 2009
TERUG NAAR DE VOORPAGINA
