De rechtsstaat

HET VRIJHEIDSBEELD VOOR ZIJN VERSCHEPING NAAR AMERIKA IN PARIJS

 

Onkunde – of slechtheid – in plaats van een ideaal

 

‘Een rechtsstaat is een staat waarvan de macht gereguleerd en beperkt wordt door het recht.’

‘In een rechtsstaat worden burgers tegen de macht van de staat beschermd door wetten.’

‘Als de rechters in een staat niet onafhankelijk zijn, mag die staat geen rechtsstaat genoemd worden.’

 

Ik citeer Wikipedia over de rechtsstaat. Iedereen – met een computer en een internetverbinding – kan het lezen.

Ook Donald Trump en Geert Wilders.

Ook hun aanhang.

Maar stel dat ze het lezen of gelezen hebben, of anders gezegd dat ze wéten wat een rechtsstaat is, begrijpen ze dan ook de consequenties van wat er staat?

Ik aarzel. Trump en Wilders zou je zeggen, kunnen toch niet zó dom zijn? De keus is dan eenvoudig: als ze niet zo dom zijn, dan zijn ze slecht. Ik weet niet wat erger is.

Aanhang

Van de aanhang die deze politici de afgelopen jaren bij elkaar hebben gebruld, ben ik niet zo zeker. Ik ben überhaupt niet zo zeker van de kennis waarover het kiezersvolk in een eigentijdse westerse democratie beschikt. Een inburgeringscursus voor alle stemgerechtigden lijkt me geen overbodige luxe.

Ik probeer bij gesprekken met overigens heel aardige mensen die Wilders verdedigen nog weleens de rechtsstaat te berde te brengen. Om ze te overtuigen ben ik soms gedwongen naar de USSR, de DDR of Hitler-Duitsland te verwijzen. Dat vinden ze overdreven.

Mijn ervaring is deze: als degenen met wie je praat ieder inzicht in de rechtsstaat ontberen, vliegt de conversatie alle kanten op. Het wordt een soort ‘gesprek van de dag’ ’s avonds op de televisie. Geen touw aan vast te knopen.

Zelf heb ik de lotgevallen van de Nederlandse rechtsstaat de afgelopen jaren redelijk kunnen volgen dank zij een paar juridisch geschoolde journalisten van de NRC, de oud-hoofdredacteur Folkert Jensma voorop. Zo was me al heel vroeg duidelijk dat het VVD-duo Opstelten en Teeven regelmatig de hand lichtte met de wet en daardoor de rechtsstaat in gevaar bracht.

Parlement

Dat gevaar is er altijd. De rechtsstaat is een – hoe zeg je dat tegenwoordig – ‘kwetsbaar’ instituut. Je hebt het sneller gesloopt dan opgebouwd en het is nooit af. Parlementariërs, door ons gekozen, en verantwoordelijk voor de wetten waaraan iedereen zich zonder aanzien des persoons te houden heeft, zouden de tv-tijd die hun elke dag geschonken wordt, niet steeds ten eigen bate moeten aanwenden, maar van de gelegenheid gebruik moeten maken om de belangrijkste politieke boodschap in dit tijdsgewricht er bij de kijkers in te hameren: blijf met je poten van de rechtsstaat af.

En tegen onze poëzieminnaar Geert Wilders zou ik willen zeggen: ‘Geert, jongen, als alles en iedereen ten prooi valt aan jouw haat, vergeet dan niet dat zonder rechtsstaat ook jouw wereld straks vergaat.’

WKtS
5 JANUARI 2017

ZIE OOK EIGEN VOLK EERST